ประเพณีและวัฒนธรรมท้องถิ่น อำเภอเมืองบุรีรัมย์ (ชุมชนเขากระโดง ตำบลเสม็ด)

   ชุมชนเขากระโดงตั้งอยู่ในเขตตำบลเสม็ด อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์ ซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีความสำคัญทางธรรมชาติและวัฒนธรรม โดยเฉพาะ "ภูเขากระโดง" ที่เป็นภูเขาไฟที่ดับสนิทแล้วและเป็นหนึ่งในจุดท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่สำคัญของจังหวัดบุรีรัมย์ ชุมชนในพื้นที่นี้ยังมีการดำเนินชีวิตที่สอดคล้องกับทรัพยากรธรรมชาติ โดยประชากรส่วนใหญ่มีอาชีพเกษตรกรรมและการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมชุมชนตั้งอยู่บริเวณเชิงภูเขาไฟกระโดง ซึ่งเป็นภูเขาไฟที่ดับสนิทแล้วและกลายเป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติที่สำคัญ ภูมิทัศน์โดยรอบเป็นพื้นที่ราบสลับกับเนินเขา เป็นพื้นที่นี้มีความอุดมสมบูรณ์จากป่าไม้และแหล่งน้ำในภูมิภาค ทำให้มีความเหมาะสมสำหรับการทำเกษตรและการเลี้ยงสัตว์ มีสภาพอากาศร้อนชื้น สอดคล้องกับภูมิอากาศแบบมรสุมเขตร้อนของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

  ชุมชนเขากระโดงในตำบลเสม็ด อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์ เป็นชุมชนที่มีความหลากหลายทางวัฒนธรรมและคงไว้ซึ่งประเพณีที่สืบทอดกันมาจากบรรพบุรุษอย่างยาวนาน ซึ่งสะท้อนถึงวิถีชีวิตของชาวไทยอีสานและความเชื่อดั้งเดิม โดยมีการจัดงานประเพณีที่สำคัญหลายอย่างดังนี้

• งานตักบาตรเทโว หนึ่งในประเพณีสำคัญของชุมชนเขากระโดงคือ "งานตักบาตรเทโว" ที่จัดขึ้นในช่วงวันออกพรรษา ตามความเชื่อที่ว่าเป็นวันที่พระพุทธเจ้าเสด็จลงจากสวรรค์หลังการโปรดสัตว์ในสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ ชาวบ้านจะมารวมตัวกันที่บริเวณภูเขากระโดง โดยมีการทำบุญตักบาตรในช่วงเช้า ซึ่งพระสงฆ์จะเดินลงมาตามเส้นทางบนภูเขา ชาวบ้านจะนุ่งห่มผ้าขาวและนำน้ำ อาหาร และผลไม้มาใส่บาตร ถือเป็นการทำบุญเพื่อความเป็นสิริมงคล
• งานบุญผะเหวด เป็นอีกหนึ่งประเพณีสำคัญของชุมชน ซึ่งเป็นการจัดงานฟังเทศน์มหาชาติที่เกี่ยวข้องกับพระเวสสันดร ผู้ถือเป็นพระโพธิสัตว์ โดยการจัดงานบุญผะเหวดจะมีการฟังเทศน์ตลอดทั้งวันเพื่อเป็นการสะสมบุญ
• ประเพณีขึ้นเขากระโดง ประเพณีการขึ้นเขากระโดงเป็นอีกหนึ่งกิจกรรมที่ชุมชนให้ความสำคัญ ซึ่งจะจัดขึ้นในวันสำคัญทางศาสนาและวัฒนธรรม โดยชาวบ้านจะเดินทางขึ้นไปที่ยอดภูเขากระโดงเพื่อสักการะพระพุทธรูปและทำบุญเพื่อความเป็นสิริมงคล งานนี้ไม่เพียงแต่ส่งเสริมศาสนา แต่ยังเป็นโอกาสให้ชาวบ้านได้แสดงความรักและหวงแหนต่อภูเขากระโดงที่เป็นสัญลักษณ์ของชุมชน

สถานที่สำคัญ

1. วัดเขากระโดง เป็นสถานที่สำคัญทางศาสนาและวัฒนธรรมของชุมชนเขากระโดง ตั้งอยู่บริเวณเชิงเขากระโดง ซึ่งเป็นที่ตั้งของพระพุทธรูปปางห้ามญาติขนาดใหญ่ ที่ประชาชนท้องถิ่นและนักท่องเที่ยวขึ้นไปกราบไหว้เพื่อความเป็นสิริมงคล นอกจากนี้ ยังมีการจัดกิจกรรมทางศาสนา เช่น งานตักบาตรเทโวในช่วงออกพรรษา และการทำบุญสงกรานต์ เป็นสถานที่สำคัญที่สะท้อนถึงความเชื่อในพุทธศาสนาของชาวชุมชน

2. พระพุทธบาทจำลองเขากระโดง ตั้งอยู่บนยอดภูเขากระโดง พระพุทธบาทจำลองเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ที่ชาวบ้านและนักท่องเที่ยวมาสักการะเพื่อขอพร ถือเป็นสัญลักษณ์ทางวัฒนธรรมที่เชื่อมโยงความศรัทธาในพระพุทธศาสนาเข้ากับธรรมชาติของภูเขากระโดง

3. ตลาดวัฒนธรรมพื้นบ้านเขากระโดง เป็นตลาดที่ตั้งขึ้นเพื่อแสดงและจำหน่ายสินค้าพื้นบ้าน รวมถึงงานหัตถกรรมท้องถิ่นของชาวบ้านเขากระโดง ตลาดนี้มีความสำคัญทางวัฒนธรรมในฐานะสถานที่ที่สะท้อนวิถีชีวิตของชาวบ้านในชุมชน ไม่ว่าจะเป็นการขายผ้าทอมือ งานหัตถกรรม หรือผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรพื้นบ้าน