ประเพณีและวัฒนธรรมท้องถิ่น อำเภอเมืองบุรีรัมย์ (ชุมชนเมืองดู่ ตำบลเมืองฝาง)
ชุมชนเมืองดู่ ตำบลเมืองฝาง เป็นหนึ่งในชุมชนสำคัญทางประวัติศาสตร์ของจังหวัดบุรีรัมย์ ตั้งอยู่ในเขตอำเภอเมือง มีลักษณะเป็นชุมชนที่มีความเก่าแก่ และมีความสำคัญทางด้านโบราณคดี โดยเฉพาะการเชื่อมโยงกับคูเมืองโบราณในพื้นที่ใกล้เคียง ซึ่งบ่งชี้ถึงการเป็นแหล่งชุมชนที่มีการตั้งถิ่นฐานมาอย่างยาวนาน มี คูเมืองโบราณ ที่เชื่อมโยงกับชุมชนเมืองดู่เป็นลักษณะของโบราณสถานที่พบได้ในหลายชุมชนเก่าแก่ของจังหวัดบุรีรัมย์ โดยคูเมืองนี้ทำหน้าที่เป็นแหล่งน้ำและแนวป้องกันสำหรับชุมชนในยุคโบราณ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงการพัฒนาทางสังคมและการวางผังเมืองที่สอดคล้องกับการตั้งถิ่นฐานในอดีต ยังคงรักษาวัฒนธรรมและภูมิปัญญาชาวบ้านไว้เป็นอย่างดี ซึ่งรวมถึงประเพณีท้องถิ่นและพิธีกรรมที่สืบทอดกันมาหลายชั่วอายุคน โดยประเพณีดังกล่าวมักเกี่ยวข้องกับการบูชาและการเคารพบรรพบุรุษ รวมถึงพิธีกรรมเกี่ยวกับการเกษตรกรรม มีการดำเนินชีวิตแบบเกษตรกรรม โดยมีการเพาะปลูกข้าวและพืชเศรษฐกิจอื่น ๆ ซึ่งเป็นกิจกรรมทางเศรษฐกิจหลักของชุมชน นอกจากนี้ การทอผ้าและงานหัตถกรรมต่าง ๆ ยังเป็นแหล่งรายได้ที่สำคัญของชาวบ้านชุมชนเมืองดู่มีความเกี่ยวข้องกับเมืองเก่าบุรีรัมย์ในด้านการคมนาคมและการติดต่อกับชุมชนโบราณอื่น ๆ โดยผ่านทางเส้นทางการคมนาคมทางบกที่เชื่อมโยงระหว่างคูเมืองโบราณและแหล่งโบราณสถานต่าง ๆ ในจังหวัดบุรีรัมย์
ชุมชนเมืองดู่ ตำบลเมืองฝาง อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์ เป็นชุมชนที่มีความหลากหลายทางวัฒนธรรมและคงไว้ซึ่งประเพณีที่สืบทอดกันมาจากบรรพบุรุษอย่างยาวนาน ซึ่งสะท้อนถึงวิถีชีวิตของชาวไทยอีสานและความเชื่อดั้งเดิม โดยมีการจัดงานประเพณีที่สำคัญหลายอย่างดังนี้
- งานประเพณีสงกรานต์และการบวงสรวงบรรพบุรุษ ประเพณีสงกรานต์ในชุมชนเมืองดู่มีลักษณะพิเศษตรงที่มีการบวงสรวงบรรพบุรุษตามคูเมืองโบราณและการทำบุญที่วัดเมืองดู่ เป็นการแสดงถึงความเคารพและความกตัญญูต่อผู้ล่วงลับ
- งานประเพณีทำบุญข้าวสาก (บุญเดือนสิบ) เป็นอีกหนึ่งงานประเพณีสำคัญของชุมชนเมืองดู่ ที่จัดขึ้นเพื่อทำบุญให้กับบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว โดยชาวบ้านจะนำข้าวปลาอาหารและของเซ่นไหว้ไปถวายที่วัดเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้กับบรรพบุรุษ ประเพณีนี้ยังสะท้อนถึงความผูกพันทางครอบครัวและการให้ความสำคัญกับการเคารพผู้ล่วงลับ
- งานเทศกาลแห่เทียนพรรษา งานแห่เทียนพรรษาเป็นอีกหนึ่งงานศิลปวัฒนธรรมที่สำคัญของชุมชนเมืองดู่ ซึ่งจัดขึ้นในช่วงเข้าพรรษา ชาวบ้านจะร่วมกันแกะสลักเทียนพรรษาเป็นลวดลายศิลปะที่สวยงาม แล้วนำไปแห่รอบชุมชนและถวายที่วัด เป็นกิจกรรมที่แสดงถึงความสามัคคีของคนในชุมชน และการสืบสานประเพณีที่เกี่ยวกับพุทธศาสนา
สถานที่สำคัญ
- คูเมืองโบราณเมืองดู่ คูเมืองโบราณที่ตั้งอยู่บริเวณรอบ ๆ ชุมชนเมืองดู่เป็นโบราณสถานที่สำคัญของพื้นที่นี้ โดยคูเมืองนี้ไม่เพียงแต่เป็นแหล่งน้ำที่สำคัญในอดีต แต่ยังเป็นศูนย์กลางทางสังคมของชุมชน โดยรอบคูเมืองนี้มักมีการจัดกิจกรรมประเพณีต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการบูชาและการสักการะบรรพบุรุษ เช่น พิธีกรรมทางศาสนา และการเฉลิมฉลองในเทศกาลต่าง ๆ ของชุมชน
- วัดเมืองดู่ วัดเมืองดู่เป็นศูนย์กลางของศาสนาและวัฒนธรรมในชุมชน ชาวบ้านมักใช้สถานที่นี้ในการประกอบพิธีกรรมทางศาสนา เช่น การทำบุญในวันสำคัญทางพุทธศาสนา รวมถึงกิจกรรมที่เกี่ยวกับการสืบสานประเพณีท้องถิ่น โดยวัดยังเป็นสถานที่ที่คนในชุมชนรวมตัวกันเพื่อทำกิจกรรมต่างๆ ที่สืบทอดมาจากบรรพบุรุษ
